Քաղաքագետ Սուրեն Սուրենյանցի գրառումը․ «Հանրահավաքին ընդառաջ
Մի քանի հանգամանքների բերումով՝ Բագրատ Սրբազանի առաջնորդած շարժման համար այս հանրահավաքը շրջադարձային է. բորն այսօր ակնկալում եմ լսել իշխանափոխության քաղաքական ծրագիր:
Մի կողմից, այլևս անիմաստ է ակնկալել արագ հանգուցալուծում՝ փողոցի միջոցով, մյուս կողմից՝ ԱԺ-ն հաջորդ շաբաթ մեկնում է արձակուրդ, ինչից հետո դժվարանալու է քաղաքական հանգուցալուծման լեգիտիմ ճանապարհը:
Իշխանափոխության լեգիտիմ ճանապարհները երեքն են.
* Փաշինյանի հրաժարական
Գործող վարչապետը դրան չի գնալու, անգամ սպառնացել է «1-3 ամսում լուծել Եկեղեցու հարցերը»:
Մյուս կողմից, զանգվածային գործընթացը նույնական չէ համաժողովրդական շարժման այնպիսի ծավալին, որն անխուսափելի կդարձնի Փաշինյանի հրաժարականը:
*Իմփիչմենթ
Դարձյալ արձանագրենք, որ շարժման մասշտաբը ճաքեր չի առաջացրել իշխանության ներսում, ինչը զրոյական է դարձնում ԱԺ-ում Փաշինյանին անվստահություն հայտնելու գործընթացի հաջողության հնարավորությունը:
*Արտահերթ ընտրություններ
Սա ճգնաժամի հաղթահարման ամենաիրական ճանապարհն է: Որպես դրա առաջին քայլ, պետք է դիտարկվի ընդդիմության կողմից մանդատները վայր դնելը: Սա, մի կողմից, ամիսների ընթացքում լիակատար ինստիտուցիոնալ ճգնաժամի առաջ կկանգնեցնի իշխանությանը, մյուս կողմից՝ կակտիվացնի ու կմոտիվացնի փողոցը, շարժման ինստիտուցիոնալիզացիայի ճանապարհով՝ երկրում կստեղծի փաստացի երկիշխանության ռեժիմ, որից մինչև իշխանափոխություն՝ կես քայլ է:
*Բոլոր այն փաստարկները, թե Փաշինյանի իշխանության օրոք ընտրությունների գնալը դատապարտված է ձախողման, կեղծ են ու հակաքաղաքական: Այդ դեպքում, տրամաբանական է հնչում հարցը՝ իսկ ի՞նչ է առաջարկում խորհրդարանական ընդդիմությունը, եթե հեղափոխություն անելու պոտենցիալ չունի և կամ՝ ո՞րն է լինելու նրա դիրքորոշումը, երբ ընդամենը երկու տարի հետո հերթական ընտրություններ են, որոնք, ուզենք, թե ոչ, կազմակերպելու է այս իշխանությունը:
Երևանի ավագանու ընտրություններն իշխանափոխություն անելու հասարակական պատվերի մասին էին. ժողովուրդն արեց իր գործը, ընդդիմությունը՝ ոչ:
Ակտիվ փողոցի պարագայում՝ վարչական ռեսուրսը, դրա չարաշահումը չեն աշխատում
*Երբ որևէ երկրում իշխանափոխություն պահանջող ընդդիմությունը դեմ է արտահերթ ընտրություններին, ապա հրաժարվում է կատարել իր քաղաքական առաքելությունն՝ ակամայից դառնալով իշխանության դաշնակիցը:
*Ընտրական ճանապարհով իշխանափոխությունը նաև նվազագույնի է հասցնելու արտաքին հնարավոր ռիկսերը՝ լեգիտիմ միջոց լինելու արդյունքում:
*Ակնկալում եմ, որ այս հարթակից կլսեմ այս քաղաքական ծրագիրը՝ որպես հասուն քաղաքական լիդերության դրսևորում:

ՍԻՄ նախկին նախագահ Հրանտ Խաչատրյանի գրառումը․ «ՀԱՇՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ… ԳՈՒՑԵ ՆԱԵՎ ՀԱՇՏՈՒԹՅԱՆ ԽՈՐՀՐԴԱՐԱՆ
(Իմպրովիզացիան որպես կոշտ կաղապարները սահուն շրջանցելու արդյունավետ միջոց)
Բազմիցս ասել եմ, որ տանել չեմ կարող առնետավազքը՝ որպես սահմանադրական խոչընդոտները խորամանկորեն շրջանցելու միջոց։ Երբ ամենաբարի նպատակով պատգամավորին ստիպում ես մեկ անգամ իր կամքին հակառակ քվեարկել, դրանից հետո հանրության աչքին նա դադարում է սկզբունքային մարդ երևալ …
Եկեք դիտարկենք գործող սահմանադրությունը ոչ թե իր ակնհայտ թերությունների, այլ հնարավոր առավելությունների տեսանկյունից։
Ներկայացնեմ իմ պատկերացրած իմպրովիզացիոն վարկածը…
Ոտքի ելած ժողովրդի անունից Սրբազան Շարժումը խորհրդարանական բոլոր երեք միավորներից հավասարապես պահանջում է ետ կանչել բնավորությամբ իմպուլսիվ, իրենց ընդդիմախոսների նկատմամբ կոշտ, անհանդուրժող տրամադրված պատգամավորներին, ու իրենց մանդատները տրամադրել կուսակցությունների ծրագրերում ամրագրված սկզբունքներին հավատարիմ, բայց միևնույն ժամանակ Ազգային Համաձայնության հեռանկարին հավատացող ընտրության փորձությունն անցած անհատներով (ցուցակների շարունակությունից)։
Այդ դեպքում, սկզբում հնարավոր կլինի կազմակերպել հաշտության կառավարության աշխատանքը հաշտության խորհրդարանի հետ, ապա սահուն ու արագ անցում կատարել դեպի հաշտության իշխանության ժամանակավոր համակարգի։ Այս ներդաշնակող գործընթացը կեզրափակվի ժամանակավոր իշխանության կազմակերպած ու իրականացրած ազատ ընտրություններով։
Ինչպես որ նախատեսում է Սրբազան Շարժումը։
Ու այդ ընտրությունները կանցկացվեն ոչ թե հապճեպ, ինչպես որ ենթադրում են մեր մտքերում կարծրացած սցենարները, այլ Ազգային Զարթոնքի վերելքին զուգընթաց։
Վարկածին մի անգամից մի հակադրվեք. շատ հնարավոր է, որ այն այսօր երեկոյան լսենք Շարժման Առաջնորդից՝ որպես շարժման վճռական փուլի ծրագիր։
Անձամբ ես համբերատար սպասելու եմ իմ պատկերացրածից առավել արդյունավետ ծրագրի հռչակմանը։
Միևնույն ժամանակ չեմ հրաժարվելու շարժման հունի մեջ իմ կողմից նշաձողը բարձրացնելու փորձերից»։

***

«Թուրքիայում և Ադրբեջանում նայում են, որ հանկարծ Հայաստանում փոփոխություն չլինի։ Նրանք հետևում են մեր ու ձեր պայքարին։ Այդ հետևելու մեջ կա մի կարևոր բան, իրենք ոչ թե ուղղակի հետևում են, այլ հետևում են անհանգստությամբ` տեսնելով, որ հայերը նորից պայքարի են դուրս եկել։ Որովհետև, երբ իրենք գնում են բանակցելու Հայաստանը ներկայացնողների հետ, նստում են իրենց հետ մեկ սեղան, դուրս են գալիս այդ բանակցություններից, իրենց մոտ մի անհանգստություն չկա, հակառակը՝ ուրախություն է, որովհետև նվաճել են հերթական հաղթանակը, գրիչի մի հարվածով գյուղեր ու բարձունքներ են նվեր ստացել»,- հանրահավաքի բեմից հայտարարեց թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյանը։

«Թուրքիան և Ադրբեջանը գիտակցում են, որ մենք կարող ենք ոչ միայն հաջողել այս պայքարը, այլև կանգնեցնել իրենց հաղթական ընթացքը։ Մեր թշնամիները ավելի շատ են հավատում մեր ուժերին, քան՝ մենք։ Թշնամին անհանգստանում է, որովհետև գիտի, որ մեր բոլորիս պայքարը բերելու է ոչ թե թուրքական, այլ հայկական խաղաղություն»,- հավելեց նա:

***

Անցումային կառավարությունը պիտի գործի օրակարգային հստակ երեք ուղղություններով․

ա) Հաշտության կառավարություն վերկուսակցական՝ կազմված բոլոր ունակներից՝ իրենց մասնագիտական վաստակով, գիտելիքներով և նվիրումով։ Ներքին հաշտության՝ արդարության սկզբունքի վրա։

բ) Արտաքին հարաբերություներ՝ իրական խաղաղության, առանց հակաների, հայկական օրակարգով

գ) Սահմանված ժամկետում արտահերթ կամ հերթական ընտրությունների նախապատրաստում և անցկացում՝ առանց հավակնություն ունենալու մասնակցելու այդ ընտրություններին՝ ազատ ու թափանցիկ միջավայր և մեկնարկային արդարություն ապահովելով բոլոր քաղաքական ուժերի համար։

Բագրատ Սրբազան

***

Հանրապետության հրապարակում իր ելույթի մեկնարկին Սրբազան պայքարի առաջնորդ Բագրատ Սրբազանը հավաստիացրեց` կեղծ են բոլոր թեզերը, որ այսօր պատերազմ գոյություն չունի:

«Կեղծ է նաև թեզը, իբրև թե մենք ենք նպաստելու պատերազմի վերսկսմանը: Սա ամենամեծ կեղծիքն է, քանի որ պատերազմ բերած իշխանությունը չի կարող պատերազմ ավարտել։ Լավագույն դեպքում այն մեզ տանելու է ամբողջական ինքնահանձնման, մեր հայրենիքի, պետության և ինքնության կորստով։ Պատերազմը չի ավարտվել։
Այն շարունակվում է այս հանցավոր սահմանազատման և սահմանագծման տեսքով»,- ասաց Սրբազանը։

***

«Չենք կարող ամեն երեկո հավաքվել զրուցել և հույս ունենալ, թե այս իշխանությունները կհասկանան իրենց պետականակործան ընթացքը և կհեռանան: Մենք կարող ենք խնդիրը լուծել, եթե վաղվանից սկսած ընդամենը 4 օր` 96 ժամ, առանց դադարի, առանց աշխատանքի գնալու, առանց հանգստի առանց երկար-բարակ քնելու լինենք փողոցում և մեր կամքը պարտադրենք: Շատերդ, եթե ոչ բոլորդ, երկար ժամեր եղել եք արևի տակ` ոստիկանական շարքերի դիմաց, քայլել եք տարբեր փողոցներով, այս մեկ ամիսը եղել է մեր ընդվզման, ուժերի հավաքագրման ամբողջ մի ընթացք միայն մեկ նպատակով, որ վերջ դրվի այս արյունաքամությանը և հաստատվի ճշմարտության ժամը»,- հանրահավաքի ընթացքում հայտարարեց Բագրատ Սրբազանը:

***

Հանրահավաքի բեմից իր ելույթի ընթացքում անդրադառնալով ոստիկանության բռնություններին, անպատժելիության մթնոլորտին, նշեց.

«Մեր երկրում կա ՄԻՊ գրասենյակ, որտեղ շատ պրոֆեսիոնալներ են աշխատում: Բայց մենք` 5 իրավապաշտպաններս, ուզում ենք կարմիր բերետ նվիրել մարդու իրավունքների պաշտպանին: Նա հիանալի պաշտպանում է կարմիրբերետավորներին: Վաղը այս բերետը կուղարկվի նրան»:

***

Բագրատ Սրբազանը նշեց առաջիկա 3 քայլերը. «Առաջիկա օրերին մենք պետք է անենք հետևյալը:

Առաջին. դիմում եմ ԱԺ բոլոր խմբակցություններին, որովհետև մենք խորհրդարանական երկիր ենք: Մեր` այս ժողովրդի պահանջով ԱԺ ընդդիմադիր պատգամավորները, խմբակցությունները նախաձեռնում են խորհրդարանի նիստ` հունիսի 11-ին, ժամը 16:30-ին, Կառավարության հրաժարականի և նոր Կառավարություն ձևավորելու օրակարգով: Մենք հորդորում և հանձնարարում ենք սա ոչ միայն ընդդիմադիր, այլև իշխանական պատգամավորներին:

Երկրորդ` հունիսի 10-ին ԱԺ խորհուրդը ժողովրդի որոշմամբ պարտավոր է որոշում ընդունել արտահերթ նիստ հրավիրելու մասին: Քաղաքական մեծամասնությունը` ՔՊ-ի պատգամավորները պարտավոր են ենթարկվել ժողովրդի կամքին, գործոլ անձնական խղճով և համոզմունքով: ՄԵնք նրանց թույլ չենք տալու հերթական հակապետական սխալը գործել:

Երրորդ. համաժողովրդական պահանջի հիման վրա ԱԺ-ն իր արտահերթ նիստի հավանություն է տալիս գործող կառավարության հրաժարականի և նոր Կառավարություն ձևավորելու որոշմանը»: