Հարգելի՛ ընթերցող, մենք ժամանակ առ ժամանակ փորձում ենք ներկայացնել Հայաստան աշխարհի պատմամշակութային արժեքները: Մեր ուշադրության կենտրոնում այս անգամ Ագարակի բրոնզեդարյան բնակատեղին է (Ք.ա 3-րդ հազ.1-ին կես, Ք.հ XVI-XVIII դդ):

Այն գտնվում է Արագած լեռան  հարավարևելյան ստորոտին: Կուր-արաքսյան մշակույթի բազմաշերտ հուշարձան է, շրջակայքն ամբողջությամբ պատված է ժայռափոր և քարակոփ կառույցների հսկայածավալ համալիրներով: Հիմնական շինությունները քարաշեն, կլոր կացարաններ են՝ շարված տուֆի խոշոր քարերով: Տեղում մետաղագործության մասին են վկայում հայտնաբերված անագային բրոնզի ձուլածոն, բրոնզից պատրաստված իրերը՝ դանակի շեղբ, բիզ և այլն: Գտնվել են նաև վանակատից, կայծքարից բազալտից, հրաբխային ապակուց և գետաքարերից պատրաստված առարկաներ, որոնք ունեցել են բազմաբնույթ կիրառական նշանակություն: Առանձնակի հետաքրքրություն են ներկայացնում հայտնաբերված թրծակավե մարդակերպ և կենդանակերպ արձանիկները, սայլանիվների մասերը, շան, կովի, ոչխարի, այծի, ցլի ոսկորները, 2 ժայռապատկերները և այլն: Հնավայրում բացվել է Վանի թագավորության շրջանի ժայռափոր դամբարան, որն Արաքս գետից հյուսիս ընկած տարածքում արձանագրված առաջին հուշարձանն է:

Պեղված հարուստ նյութերը վկայում են տեղում զարգացած երկրագործության և անասնապահության մասին:

Նշենք, որ պեղումներն իրականացվել են ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի արշավախմբի կողմից 2001-2008թթ.:

Անի Կարապետյան