Երգչուհի, երգահան Մարիետա Բադալյանն արդեն շուրջ  4 տասնամյակ հայ երգարվեստում է` իր ինքանտիպ ու միշտ սպասված երգերով:  2 տարվա լռությունից հետո այսօր երգչուհու` անչափ մեղեդային ու հոգեպարար երգերին կարոտած հանդիսատեսը կարող է վայելել միանգամից 4  նոր ստեղծագործություն: Նոր երգերի, հետագա ծրագրերի, հայկական երգարվեստի առանձնահատկությունների, խնդիրների ու մտահոգությունների  շուրջ է ASEKOSE.am-ի թղթակցի հարցազրույցը երգչուհու հետ:

 - Ձեր նոր երգերը վաղուց սպասված են: Կպատմե՞ք նոր ստեղծագործություների մասին:

 -Ստացվում է այնպես, որ  յուրաքանչյուր պոռթկումից հետո  4  նոր երգ է ծնվում: Իմ երգերը հիմնականում բանաստեղծությունների հիման  վրա եմ գրում, մեղեդին ինքնըստինքյան ստացվում է: Երբեմն բանաստեղծությունների տողերի արանքում արդեն իսկ տեսնում եմ մեղեդին: Վերջերս Նադյա Դանիելյանն իր հեղինակած բանաստեղծություններից մեկն ինձ ուղարկեց: Կարդացի ու անմիջապես հասկացա, որ երգ է դառնալու: Իսկապես դարձավ շատ գեղեցիկ երգ` ճիշտ է` մի փոքր անսովոր` լատինո վերջաբանով: Կոչվում է «Կիթառի լարեր»: Կիթառը մի տեսակ իսպանական գործիք է, և ես իսպանական լադ տվեցի: Հաջորդ 3 երգերը գրվել են մեր  ժամանակի ամենահզոր, ամենակայուն,  ես կասեի`  կաղնի բանաստեղծ Գարուշ Հարյանցի բանաստեղծությունների հիման վրա: Դրանցից մեկն ինձ շատ գրավեց: «Գրկիր ինձ վարդաթերթերով». հենց վերնագիրն էլ շատ գեղեցիկ է: Գեղեցիկ ռոմանս ստացվեց: Հաջորդ երգը սիրահարվածության մասին է, մի քիչ տխուր սիրահարվածություն, քանի որ նաև խանդ կա... Առանց վարանելու կարող եմ ասել` ամբողջ կյանքիս ընթացքում ամենահաջողված, ամենաչքնաղ երգը 4-րդ`  «Հպարտ եմ տանում» ստեղծագործությունն է: Ցանկությունս մեծ է, որ դա օպերա  դարձնենք: Երգը պետք է շարունակեմ, չեմ կարող կիսատ թողնել: Գաղտնիքն արդեն բացեցի: Անպայման կլինեն կերպարներ, մեղեդիները կլինեն ըստ կերպարների: Ես ունեմ այդ պաշարը և  կարող եմ գրել: Աստված առաջ… Երգի գործիքավորողը Թաթոս Հակոբյանն է: Ես զարմացա, որ այդքան երիտասարդ է, ու այդքան զգացմունք կա իր մեջ: Նա ընտրեց այնպիսի գործիքներ, որոնք իրար հետ այնքան համահունչ են: Ծնվեց  մի տեսակ անսովոր բան, չէի սպասում: Ինձ թվում էր` հերթական  երգերից մեկն է լինելու, բայց Թաթոսը շատ լավ զգաց այս երգը, և ես շնորհակալ եմ իրեն: Այնքան լավ է զգում իմ մեղեդիները, երբ տվեց պատրաստի գործիքավորումը, կարծես անձեռակերտ կտավ լիներ,  որի մեջ ես ներարկվեցի, ես շուրջս ոչինչ չէի զգում: Խոստովանոմ եմ` առաջին անգամ եմ նման բան զգացել: Ուզում եմ անպայման շեշտել նաև կիթառահար Վարդան Գասպարյանի անունը, ով ըստ իս ամենալավ կիթառահարն է: Ընդհանուր հաջողությունը նաև նրա շնորհիվ է:

 Թաթոս Հակոբյան.երաժիշտ, կոմպոզիտոր, գործիքավորող:

 -Այն, ինչ արել եմ,  ոչ  թե իմ պրոֆեսինալիզմի շնորհիվ է եղել, այլ հենց երգն է ստիպել: Երգն ամեն ինչ ասում էր: Իմ ամենահաջողված գործն է սա, չափից շատ խորը ստացվեց: Այստեղ ոճերի խառնուրդ է, միայն դասականով կամ ռոմանսով չի սահմանափակվում, կան  նաև գերժամանակակից ոճային տարրեր, որոնք, սակայն, ներդաշնակ են հին ռոմասնին ու դասականին: Որպես ոճ` որևէ անուն տալ չեմ կարող: էստրադային տարեր կան, բայց շատ քիչ են: Կարծում եմ` ոչ բոլորը կհասկանան, բայց հասկացողները կգնահատեն:

 - Ձեր երգերի` այսինքն` մաքուր, ճշմարիտ ստեղծագործությունների կարիքը միշտ կա: Ըստ Ձեզ` ինչու՞ է  այսօրվա երիտասարդությունը հեռացել այդ երաժշտությունից:

 - Որովհետև նրան այլ երաժշտություն է մատուցվում: Երաժտությունն ընկալելու համար նախ պետք է լսել: Իսկ ի՞նչ է լսում այսօրվա երիտասարդությունը. ռիթմիկ, անիմաստ, առանց խոսքերի երաժշտություն: Ով ասես` երգում է, ինչ բառ ասես` տեղավորում են: Իսկ իմ երգերը բանաստեղծների տեքստերով են կամ իմ, ես ինքս էլ խուսափել եմ արտահայտման պարզագույն ձևերից: Ես այնպես եմ անում, որ լսողը մտածի, խորություն լինի թե տեքստի, թե բառերի մեջ: Երաժշտությունը պետք է ներարկվի հոգուդ մեջ, անցնի բոլոր անկյուններով:

 - Բոլորիս անհանգստացնող խնդիրներից մեկն այսօրվա երգարվեստն է կամ շոու բիզնես կոչվածը: Որպես արվեստագետ`  Ձեր գնահատականն ու վերբերմունքը`  այսօրվա կատարողների ու կատարումների մասին:

 - Այսօր ժողովրդին  մատուցվում են օտար երգեր` մեր երգիչ-երգչուհիների կատարմամբ: Շատ հազվադեպ են երգում  մեր հայկականը: Երգում են Հյուսթոն,  Սելին Դիոն, բայց արտասահմանցուն երբեք չես զարմացնի իրենց իսկ կատարած երգերով, նրանք արդեն դա ունեն: Չեն ասի` հայերը կարողացան կատարել: Իսկ հայը կարող է զարմացնել` մեր հայկականով, Կոմիտասով: Թող Կոմիտաս կատարեն… Ամբողջ եվրոպական երաժշտությունը մեր հայկական երաժշտության, մեր տաղարանների վրա  է հիմնված: Մեր մեղեդիներն են օգտագործում, իսկ մենք փախչում ենք դրանցից: Պիտի  մեր հենքը վերադարձնենք, մեր հայկականը, մեր դասականը, մեր Կոմիտասը, մեր Եկմալյանը, Բաբաջանյանը: Այնքան շատ է ասելիքը այս թեմայով, առհասարակ չէի ցանկանա անուններ տալ, բայց ամեն դեպքում մի բանի մասին  կցանկանայի բարձրաձայնել:  Մեր շատ սիրելի Արթուր Գրիգորյանը շատ կարճ ու վատ հիշողություն ունի` թե ով իրեն բարձրացրեց, դարձրեց Արթուր Գրիգորյան: Ժամանակին ամուսինս պատերազմական թեմաներով երգերի փառատոն էր կազմակերպել: Արթուր Գրիգորյանը ցանկացավ ներգրավվել այդ հաղորդման մեջ: Գտել էր մեր տունը, եկել էր: Դպրոցի 3 աշակերտների կատարմամբ  երգ հնչեցվեց այդ համերգին: Հետո  նա ստեղեծեց «Խատուտիկ» խումբը,, որը հետո չգիտեմ ինչու ռուսականացավ, դարձավ` «Одуванчик»:  Հիմա մոռացել է, որ այն գովազդելու համար մեր տունը փնտրում էր,  գտնում էր,  Մարիետա Բադալյանն իր համար այն ժամանակ եզակի երգչուհի էր, լավագույնն  էր եղածների մեջ, ասում էր`  քո երգերն այլ են: Ամուսինս երաժշտական հողորդաշարի գլխավոր ռեժիսորն էր, հեռուստառադիոկոմիտեի ղեկավարությունը նրան վստահում էր, ընտրել այն երգերը, որոնք պետք է եթեր գնային, որովհետև միակ ռեժիսորն էր, որ բարձրագույն երաժշտական կրթություն:   Եվ ահա «Одуванчик»-ը  սկսեց բավական հաճախ եթեր  դուրս գալ, հետո դրա հիման վրա ստեղծեց  «Ասուպը»: Ամուսինս դարձավ  «Ասուպ» հաղորդաշարի ռեժիսորը: Հետագայում, երբ  նա դարձավ Երգի պետական թատրոնի ղեկավար, այդ պահից մոռացավ  Մարիետա Բադալյանին,  մոռացավ` նա ով է: Հիմա, եթե ընտրություն է լինում` կոչումների կամ համերգային ելույթների, ընտրում է բոլոր նրանց, ում «Ասուպում» էր մեծացրել: Մարիետա Բադալյանը մղվեց հետին պլան: Այսօր որոշ շրջանակներում (իրեն նկատի չունեմ), շոշափվում է, թե Մարիետա Բադալյանը ոչ պրոֆեսիոնալ է: Ասացեք խնդրեմ` ինքը պրոֆեսիոնա՞լ էր, որ դարձավ Երգի պետական թատրոնի ղեկավար: Ես այնքան կոչումներ ունեմ, Մոսկվան է ինձ կոչում տվել, ես վիրավորում եմ, երբ ասում են ոչ պրոֆեսինալ:

 -Խոսեցիք մեր երգարվեստում տիրող վիճակի մասին: Ո՞րն էր բացթողումը: Ե՞րբ սկսվեց:

 -Ամիջապես ԽՍՀՄ փլուզումից հետո: Այդ շրջանում պարարտ հող ստեղծվեց և ով ինչ ուզեց, արեց: Ժամանակին շատ քիչ մարդիկ էին հայտնվում եթերում, ձայնագրվում ռադիոյում: Նախառաջ պետք է լուրջ քննութուն անցնեին և եթե կար թեկուզ  փոքր թերություն, այդ երգը չէր ձայնագրվում:

 -Ո՞րն է ելքը այս իրավիճակից` ըստ Ձեզ:

 - Համապետական մոտեցում պետք է լինի: Ինձ դուր եկավ  մշակույթի նախարարի այն հրամանը, որ  պետք է  կենդանի երգել:  Դա արդեն ցույց է տալիս երգչի կարողությունը: Այսօր այնքան շատ են  արհեստական երգիչները:

 -Համամի՞տ եք այսօր մեծ տարածում գտած ու արդարացման նման հնչող այն պնդման հետ, թե մատուցվում է այն, ինչ  պահանջում են:

  -Իհարկե ոչ: Երբ ընդհանուր աղբի մեջ մի գեղեցիկ երգ է հայտնվում, ժողովուրդն անմիջապես դրան արձագանքում է, անմիջապես զգում է: Արյան մեջ է նստած  լավ, մաքուր երաժշտությունը:

 -Ի՞նչ կասեիք Ձեր հանդիսատեսին:

 -Ես  շնորհակալ եմ  իմ լսարանին: Ես իրենց դեմքի արտահայտությունից, աչքերից եմ տեսնում,  թե ինչքան գոհունակությամբ ու հաճույքով են լսում: Նրանք ուրիշ բան արդեն չեն կարող լսել, նրանց ականջն արդեն մաքուրից հետո ուրիշ բան չի կարող լսել:

 Հարցազրույցը` Հասմիկ Գյոզալյանի