Հայն ամենուր է, որ երկիր էլ գնաս՝ կարող ես հանդիպել նրան: Առաջին հայացքից մեծ ուրախության առիթ է, սակայն, միևնույն ժամանակ՝ մեծ ցավ:
Հայն ապրում, ստեղծագործում, շենացնում է այլ երկիր, ցավում է այլ երկրի համար, զարգացնում է այլ երկրի մշակույթ:
Այդպիսին է ASEKOSE.am-ի թղթակցի այսօրվա զրուցակիցը՝ Սիմոն Կոստանտինյանը, ում ստեղծագործությունները կարդալիս միանգամից աչքիդ առջև են հառնում միջնադարյան հայ քնարերգուները:
Պրն. Կոստանտինյան, կխնդրեի մի փոքր պատմեիք ձեր մասին: Որտե՞ղ եք ծնվել, ինչպիսի՞ մանկություն եք ունեցել, ի՞նչ կրթություն եք ստացել:
-Ծնվել եմ 1957 թվականի ապրիլի 17-ին, Լիբանանում՝ Նոր Մարաշ թաղամասում: Նախնական կրթությունս ստացել եմ Նոր Մարաշի Հայ Կաթողիկե Մեսրոպյան բարձրագույն վարժարանում: 1977 թվականին Լիբանանի քաղաքացիական պատերազմի պատճառով չկարողացա ուսումս շարունակել, ուստի սկսեցի ադամանդաշար աշխատել:
Սակայն հետո թողեցիք այդ աշխատանքը և սկսեցիք ակորդեոն նվագել.ձեռնտու չէ՞ր այդ գործը:
-Ադամանդաշարի աշխատանքը թողնելու պատճառն այդ ոլորտում աշխատանքի բացակայությունն էր: Ուստի, ակորդեոն նվագել կարողանալը կարելի է ասել, փրկեց ինձ: Փոքրուց մասնավոր դասընթացների միջոցով ակորդեոն նվագել եմ սովորել: Այժմ այն ապրուստիս գլխավոր միջոցն է:
Որտե՞ղ եք նվագում:
-Հյուրանոցներում, ճաշարաններում, Հայկական միություններում…
Ի՞նչ եղանակներ եք նվագում:
-Ֆրանսիական, իսպանական, լիբանանյան, և, իհարկե, հայկական:
Հայկական ո՞ր եղանակներն եք նվագում, որո՞նք են գերադասում ունկնդիրները:
-Մեր տոհմիկ երգերը. «Ով դու գեղեցիկ», «Ամպեց, կորավ լուսնկան», «Սև աչեր», «Ծաղիկներ», «Կիլիկիա»:
Ինչպիսի՞ն է կյանքը Լիբանանում, ինչպե՞ս են ապրում մեր հայրենակիցները, ի՞նչ աշխատանքներ են կատարում:
-Լիբանանում մոտ 100.000-անոց գաղութ ունեինք: 1975 թվականին Լիբանանի քաղաքացիական պատերազմի պատճառով շատերը գաղթեցին, այժմ 50.000 է հայերի թիվը:
Հայերը եղել են և կան արհեստի, մշակույթի ժողովուրդ: Եկեղեցին, երգը, պարը, թատրոնը, գրիչը հայի մշակութային գանձերն են եղել: Իսկ Լիբանան բերել են ոսկերչություն, երկաթագործություն, դերձակություն:
Նաև ստեղծագործում եք: Ինչպե՞ս էր կոչվում և ինչի՞ մասին էր առաջին ստեղծագործությունը:
-Ստեղծագործելն ինձ համար նշանակում է շնչել, ապրել. այն հոգուս սնունդն է: Առաջին ստեղծագործությունս «Դարձեալ արև, ետքը լուսին» խորագրով նկարագրական բանաստեղծությունն է: Ունեմ սիրերգեր, երգիծական բանաստեղծություններ, արձակ գրություններ, որոնք լույս են տեսնում լիբանանյան «Ազդակ», «Զարթօնք», «Արծիւ» թերթերում:
Այս տարի Վարդավառը (Քրիստոսի պայծառակերպություն) կնշվի հուլիսի 7-ին: Լիբաբանահայերը որևէ կերպ նշո՞ւմ են:
-Այո, նշում են այնպես, ինչպես Հայաստանում. միմյանց վրա ջուր ցողելով: Ստեղծագործություն էլ ունեմ՝ նվիրված Վարդավառին.
Ժողովուրդը ժամանակին
Բաղնիք կ՝երթար ուրախագին:
Առտուն ժամն էր տիկիններուն
Իսկ գիշերը պարոններուն:
Սակայն հիմա կարծես երկսեռ
Բաղնիքներ կան,ուր աղջիկներ՝
Գեղ,կիսամերկ քովէդ կ՝անցնին:
Կ՝երթան,կուգան,անյոգ,լոյսին:
Այդ օր կարծես ես ալ կայի
Բաղնիքին մէջ մեր քաղաքին՝
Բայց հագուստով,զարմանալի,
Կարելի չէ,մտածեցի
Սակայն շուտով Անդրադարձայ
Թէ ճամբան եմ ամէնօրուայ:
Խնդրեմ պէտք է զանազանել
Բաղնիքը ձեր մեր ճամբայէն.
Ապա թէ ոչ օր մը ճամբան՝
Կը լոգցնեն ձեզ անպայման:
Երբևէ եղե՞լ եք Հայաստանում:
-Ոչ չեմ եղել, սակայն Հայաստանն ու Կիլիկիան միշտ սրտիս մեջ են:
Մտադրություն չունե՞ք գալ:
-Ճիշտն ասած՝ ոչ, լուրերը քաջալերող չեն:
Ի՞նչ լուրեր, ինչի՞ մասին:
-Քեռուս տղան այդտեղ էր, 150.000 դոլարի էլ տուն գնեց: Վաճառական է, ոչ մի քայլ չկարողացավ անել այդտեղ: Ժողովրդի 100-ից 10-ը հարստացել է չգիտես ինչպես, իսկ 100-ից 90-ը ասում է, թե ուտելու հաց չունի: Այս ամենից հետո գանք ի՞նչ անենք: Հիմա եմ հասկանում, թե ինչու են բոլորը լքում Հայաստանը:
Հարցազրույցը՝ Անի Կարապետյանի