Հայկական Ժամանակ թերթի կայքը գրում է. Եթե կայուն բյուջե չունենաս, եւ դեֆիցիտը մեծ լինի, երկիրը կտկարանա. armtimes.com-ի հետ զրույցում նշեց տնտեսագետ, Ռումինիայի Հայոց Միության նախագահ, գրող Վարուժան Ոսկանյանը, ով եղել է Ռումինիայի էկոնոմիկայի, ֆինանսների եւ էկոնոմիկայի, էկոնոմիկայի եւ առեւտրի նախարար, ներկայումս Ռումինիայի խորհրդարանի պատգամավոր է: Վարուժան Ոսկանյանը ներկայացրեց իր տեսակետները Հայաստանի ներկայիս տնտեսական վիճակի, ներդրումային ու գործարար միջավայրի մասին, անդրադարձավ նաեւ Հայաստան-Սփյուռք 6-րդ համաժողովում ամենաբարձր մակարդակով հնչած՝ Հայաստանում ներդրումներ անելու կոչերին:
Տնտեսության առումով, մեզ ասաց Ոսկանյանը, այս պահին Հայաստանի բուն հարցը ռեսուրսների՝ արտաքին ռեսուրսների ներգրավման հարցն է:
«Եթե մակրոտնտեսական տվյալներին նայես, առաջին հարցը, որ հայտնվում են շուրթերիդ, հետեւյալն է, իսկ ո՞ւր է Սփյուռքը: Այս տեսակ մեծ սփյուռք ունեցող երկիր, ունենա միայն մեկ տոկոս ուղղակի օտարերկրյա ներդրումներ... Ուրեմն Հայաստանի ՀՆԱ-ն մոտ 10 միլիարդ դոլար է, իսկ օտարերկրյա ուղղակի ներդրումները՝ մոտ 100 միլիոն: Վերջին տարիների ընթացքում՝ 2008-ից մինչեւ 2017 թվականները, 7 անգամ նվազել են Հայաստանում օտարերկրյա ներդրումների ծավալները: Եվ հարցնում ենք՝ ո՞ւր է Սփյուռքը, որովհետեւ օտար ներդրողների մեջ չկան այն պետությունները, ուր սփյուռքը զորավոր է՝ միայն Արգենտինան է»,- մեզ հետ զրույցում նշեց ռումինահայ գործիչը՝ հավելելով, թե ուրեմն Սփյուռքը պետք է աշխատի, պետք է կազմակերպվի: Վարուժան Ոսկանյանի համոզմամբ՝ պետք է մի ինչ-որ համաշխարհային մարմին լինի, առեւտրային միջազգային ցանց կազմվի, ու այդպես աշխատենք՝ այլ ոչ այսպես՝ համաժողովների տեսքով:
«Իհարկե լավ է՝ գալիս ենք, ելույթ ենք ունենում, ծափ ենք տալիս ու գնում ենք, բայց հետեւներիցս բան չի մնում՝ միայն բարի հիշողություններ: Եթե 10-15 հոգի նստեն սեղանի շուրջ, ովքեր ներկայացուցչական մակարդակ ունեն, գործերն այլ կերպ կարող են առաջ գնալ: Օրինակ ես Ռումինիայում երեսփոխան եմ՝ ազդեցիկ դիրք ունեմ. եթե իմանամ, որ որոշ ծագրեր կան Հայաստանում, կարող եմ ինչ-որ ձեւ գտնել ու ռումինացի գործարարներին մոտեցնել այդ ծրագրերին կամ հայկական գործարար ցանցերին»,- պարզաբանեց մեր զրուցակիցը:
Մեր հարցին՝ իսկ Հայաստանում տնտեսական ու ներդրումային միջավայրը բավականաչափ գրավի՞չ է, որպեսզի սփյուռքահայ գործարարները գան ու այստեղ ներդրումներ անեն, Վարուժան Ոսկանյանը պատասխանեց՝ եթե լուծենք այս հարցը, եթե ռեսուրսները գտնենք, հասկանանք, թե որն է վստահությունը, որն է ապահովագրական վիճակը ներդրման, ամեն բան իր տեղը կընկնի: Նա շեշտում է՝ Հայաստանում պետք է վերջանա այս սովետական մտածելակերպը:
«Ինձ մեկն ասում էր՝ այդ ինչպե՞ս պետք է լինի, չէ՞ որ Հայաստանը հետխորհրդային երկիր է. ես պատասխանեցի՝ կուզեմ Հայաստանն ավելի շատ հետխորհրդային լինի, քան խորհրդային: Պետք է քաղաքականությունը տնտեսությունից տարանջատենք: Նախկինում համայնավար կուսակցություն կար, որը թե՛ քաղաքական ուղղություններն էր տալիս, թե՛ տնտեսական ուղղությունները: Բայց հիմա այդպես չի կարող լինել: Նախարարները, երեսփոխանները չպետք է տնտեսության մեջ շահեր ունենան: Պետք է շահերի բախման օրենքը շատ ավելի զորավոր լինի» ասաց Վարուժան Ոսկանյանը:
Նրա դիտարկմամբ՝ պաշտոնյաները, պաշտոնը ստանձնելուց պետք է հայտարարագրեն իրենց ունեցվածքը, մեկ էլ պետք է պաշտոնից հեռանալուց հաշվետվություն տան, թե պաշտոնավարման ընթացքում ինչպես փոփոխվել նրանց ունեցվածքը՝ հողերը, տները, մեքենաները, բանկային հաշիվնեը: Իսկ նրանց հայտարարագրերի ճշմարտությունը պետք է ստուգվի հատուկ մարմնի կողմից: Այսինքն՝ նշում է Ոսկանյանը, ժողովուրդը, օտար ներդրողները պետք է վստահություն ունենան, որ դիմացինը միայն հրապարակային պատասխանատվության մակարդակով է աշխատում, այլ ոչ անձնական:
«Ես կանգ եմ առել մի հյուրանոցում ու ինձ ասում են, որ չգիտեմ թե որ նախարարի հյուրանոցն է, դիմացս գործարան կա, որ ասում են՝ չգիտեմ թե որ ընդդիմադիր կուսակցության շեֆերից մեկինն է, ասում են՝ օրենք է ընդունվել կազինոների մասին ու կազինոները քաղաքից հանեցին, որովհետեւ մեկը կազինո ուներ ու պետք է փչացներ կազինոների մրցակցությունը: Չեմ ուզում այսպիսի բաներ լսել, չեմ ուզում, որ երբ տաքսի նստեմ վարորդը կամ հասարակ մարդիկ ասեն, որ եթե, պաշտոնյաներն ու քաղաքական գործիչները չգողանան, մենք ավելի լավ կապրենք: Բայց այդ ամենը լինելու համար պետք է օրենք, արդարություն եւ պետք է տնտեսական ու քաղաքական ասպարեզները բաժանենք իրարից»,- ասաց Վարուժան Ոսկանյանը:
Նա նշեց՝ պետք է քաղաքական գործիչը զբաղվի քաղաքականությամբ եւ մինչ պաշտոնավարումը, եթե ինչ-որ բիզնես կամ ձեռնարկություն ունի, պետք է թողնի, որ ուրիշը դրանով զբաղվի եւ պետք է շատ լավ իմացվի, թե նա ինչ շահագրգռություններ ունի, որպեսզի չստացվի այնպես, որ եթե ենթադրենք թե մեկը գինու կամ կոնյակի գործարան ունի, հանկարծ հայտնվի խորհրդարանում ու այդ ոլորտներին հարկային արտոնություններ տալու նախագիծ ներկայացնի:
«Եթե այս տեսակի իրավիճակ լինի, ինչպես հիմա Հայաստանում է, եւ շատ քաղաքական գործիչներ տնտեսական շահեր ունեն, արդյոք այդ մարդիկ կհամաձայնե՞ն, որ երկիրը բացվի օտար ներդրողների առջեւ ու իրենց համար մրցակցություն ստեղծվի»,- հռետորական հարցով իր ասելիքը եզրափակեց Վարուժան Ոսկանյանը:
