Հայաստանում է Գերմանիայում բնակվող ազգությամբ թուրք երգչուհի Լեման Շտեհնը:
«Ծնվել եմ Թուրքիայում, բայց երբ 8 ամսական եմ եղել, ծնողներս տեղափոխվել են Գերմանիա, 14 տարի անց կրկին վերադարձել ենք Թուրքիա:
Մեծանալով Գերմանիայում, որտեղ անաչառ ներկայացվում է պատմությունը, ծանոթացել եմ Հայկական հարցին, բայց Պոլսում կրթություն ստանալու տարիներին մշտապես բախումների մեջ եմ եղել թուրքական գաղափարախոսություն քարոզող ուսուցիչների հետ: Հիշում եմ՝ 1984 թվականին, երբ վերադարձանք Թուրքիա, դպրոցում «Ազգային անվտանգություն» առարկան էինք անցնում: Ուսուցիչը զինվորական էր: Սովորեցնում էին, որ Թուրքիան ունի 2 թշնամի.ներքին և արտաքին՝ մատնացույց անելով այն ազգերին, որոնք նախկինում բնակվել էին այստեղ: Ես, որպես խաղաղության ջատագով, ասացի, որ չեմ մասնակցի այդ դասերին, հակամարդկային պրոպագանդա է, ուստի ինձ անվանեցին «գերմանացի», գերմանական մշակույթը կրող»,-այսօր՝ լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասաց Լեման Շտեհնը:
Կոնսերվատորիայում սովորելու տարիներին երգչուհին իր հայ ընկերների միջոցով ծանոթացել է հայկական երգարվեստին, բայց, երբ մեկնել է Գերմանիա՝ երկար ժամանակ կապը խզվել է, սակայն առնելով Հրանտ Դինքի սպանության բոթը, որոշել է կրկին վերադառնալ հայկական երգարվեստ.
«Սիրելի եղբորս, (հայերեն ասաց այս նախադասությունը.Ա.Կ), Հրանտ Դինքին կորցրեցինք, ու ես սկսեցի նրա սիրելի երգերից մեկը՝ «Սարի աղջիկը» երգել»,-ասաց Լեման Շտեհնը:
Երգչուհին նկատում է՝
«Յուրաքանչյուր անգամ, երբ Երանում եմ լինում ու Արարատին եմ նայում, շատ եմ հուզվում, քանի որ նրան նայելը հիշեցնում է մարդ լինելդ ու հուշում է, որ դրա համար պետք է քայլ կատարես: Ամեն թռչուն կարող է հասնել այդ լեռան գագաթին, եղնիկները ևս կարող են: Ցավ է, որ հայը իր սարի մոտ չի կարող գնալ»:
Asekose.am-ի թղթակցի հարցին, թե իր կարծիքով ինչո՞ւ է Թուրքիան շարունակում չընդունել Հայոց ցեղասպանությունը, Լեման Շտեհն պատասխանեց.
«Պետությունն իր շահերի վրա հիմնված կառույց է, ուստի, հանուն շահի Թուրքիան կեղծում է պատմությունը և դրանից ձերբազատվել չի կարողանում: Ես բանվորի ընտանիքից եմ ու իր քրտինքով աշխատող մարդուց ամեն ինչ խլող իշխանության հետ գործ ունենք, իսկ դա ամենամեծ անարգանքն է մարդու հանդեպ: Իշխանությունները հասարակությանը սնում են կեղծ արժեքներով, ուստի նման պետական միավորների ներկայությամբ պետք է մեր նման մտածողների թիվը շատացնենք:
Թուրքիայում մտավորականները ստորագրահավաք են սկսել, որի նպատակը հայկական ցեղասպանության իրողությունը պետք է դասագրքերում լինի ու վերացվեն այն բոլոր գրքերը, որտեղ հային մեծագույն թշնամի են համարում»:
Թուրք երգչուհին լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ընթերցեց նաև Թուրքիայի պատմության մեջ ամենամեծ երգահանի՝ Ռուհի Սուի բանաստեղծությունը: Մարդ, ով 1915 թվականի որբերից է, և չի իմացել իր հայ լինելը.
Գետ
Ծառն ասաց կացնին.
-Դու ինձ չէիր կարող կտրել, սակայն
Ի՞նչ անեմ, որ կոթդ է ինձնից:
Տե՛ս դու այս ծառ ասվածի գիտակցությունը.
Մահացողը ես-սպանողն՝ ինձնից:
Այսքան մայրեր լաց կլինեն անդադար.
Կհոսի, կգնա կակաչներն ի վար արցունքը նրանց,
Մի՞թե կույր է կամ խուլ այս գետը,
Մահացողը ես-սպանողն՝ ինձնից:
Նշենք, որ Լեման Շտեհնը 2 տարի առաջ ևս այցելել է Հայաստան, Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիրում ներողություն խնդրել հայերից՝ Օսմանյան կայսրության կատարած ոճրագործության համար:
«Եվս մեկ անգամ ներողություն եմ խնդրում» ,-ասաց թուրք երգչուհին:
Հավելենք, որ «Կոմիտաս» փառատոնի շրջանակում Լեման Շտեհնը 2 համերգ կունենա, որոնցից մեկը տեղի կունենա հոկտեմբերի 4-ին՝ Առնո Բաբաջանյան համերգասրահում:
Անի Կարապետյան
