Երբևէ մտածե՞լ ենք, թե ինչու մեզանից ամենաբարեկիրթը Բեյրութի, Սիրիայի, Հունաստանի և մնացյալ սփյուռքի հայերն են: Ըստ դասակարգման հայաստանաբնակներս վերջին ն ենք:
Խաչատուր Աբովյանից առ այսօր, «Հյուսիսի վայրենիներ»-ը (այդպես էր կոչում ռուսներին Նապոլեոնը) արևելահայության սերուցքը հետևողականորեն ենթարկել են ֆիզիկական ոչնչացման, խեղել հայոց պատմությունը…Արվել է ամենը, որ հայը գավառական մակարդակից վեր չբարձրանա:
Իրական պատմությունը վերականգնելու համար Հրանուշ Խառատյանին հինգ մարդկային կյանք անհրաժեշտ կլինի: Միայն Սերժ-քոչարյանական տարիներին չորս տասնյակ չբացահայտված քաղաքական սպանություններ են եղել: Բայց այդ մասին մի ուրիշ անգամ: Այսօր հայտածվող սերուցքի մասին:
Ինչո՞ւ են կերակրատաշտից օգտվողները սարսափում Ժիրայր Սեֆիլյանից, մի՞թե նա միակ արդարության ջատագովն է: Ամենևին: Ֆրիդրիխ Նիցշեն ասում էր՝ ցանկացած պայքար տեսակի կռիվ է: Այս երկու տեսակի ետևում մարտնչում են առաքինությունը և անառակությունը:
Ո՞րն է հայոց պետականության համար ամենից մեծ վտանգը, Թուրքիա՞ն, Ադրբեջանում տեղակայված ռուսական հրթիռնե՞րը, թ՞ե միջազգային բանկը…
Ոչ մեկը, և ոչ էլ մյուսները, այլ՝ արևելահայի գավառականությունը, որը տիղմի նման փակում է նրա զգայարանները, զրկում ներքին ձայնը լսելուց ու գռեհկության մոլախոտի համար պարարտհողստեղծում: Փրկությունը բարեկրթությունն է՝ մասշտաբային մտածողության առաջին երաշխիքը:
Կանգնած ենք ճակատագրական երկընտրանքի առջև: Մնալ խորհրդարանական պլեբեյների հետ կյանքի հատակո՞ւմ՝ հավատարիմ քավոր-խնամիական սկզբունքներին (լավ գործ, կողմնակի եկամուտ…), սերունդներին հավերժ դատապարտելով «ապպեներ»-ի, թ՞ե գնալ Ժիրայր Սեֆիլյան տեսակի ուղով, ընտրել Գարեգին Չուգասզյանի Կոմիտասյան Հայաստանն ու Վարուժան Ավետիսյան ասպետի կերպարը…
Հռոմի պապի ուղերձ-հայտարարությունը մեկընդմիշտ հավասարության նշան դրեց ռուս- թուրք երևույթի միջև, Նարեկացուն մեծարելով հայ մարդուն հիշեցրեց իր կորուսյալ տեսակի մասին…
Որքան էլ համոզված ենք, որ այս կյանքում խելքը ի վերուստ, յուրաքանչյուրիս տրված միակ արդար պարգևն է,այդուհանդերձ առաջնությունը պետք է զիջենք մեզանից ավելի բարեկիրթներին:
Ժիրայր Սեֆիլյանը, Գարեգին Չուգասզյանը,Վարուժան Ավետիսյանը ջրի բերածներ չեն: Նրանք Աստծո կողմից հայ ժողովրդին վերադարձված մեր ազնվականներն են: Ես օտարի փաստման կարիքը չունեմ, իմ տեսակի՝ քաղաքակրթությանը տված արժեքների իրավունքով ինքս եմ նրանց ազնվականի տիտղոս շնորհում…
Վահագն Կոզմոյան
15.04.2015
