Լույս է տեսել արձակագիր Էդգար Կոստանդյանի «Որբանոց» վեպը: Այս պահին միայն հայերեն է, կթարգմանվի նաև ռուսերեն: Այն պատմում է մի քանի համակուրսեցիների մասին, որոնց ընդհանուր թելով մի բան է կապում` որբանոցը: Որբանոցն, ըստ հեղինակի, այն երկիրն է, որտեղ մենք ապրում ենք, իսկ գրքի հերոսներն այդ որբանոցի բնակիչներն են:

ASEKOSE.am-ի թղթակցի հետ զրույցում հեղինակը խոսել է գրքի, նպատակի, քննադատությունների, Գրողների միության,  առկա խնդիրների և այլ հարցերի շուրջ:

Էդգար, երբ սկսեցիր  գրել վեպը:

Գիրքը գրել սկսել եմ 2007-2008 թվականներից: Մի քանի անգամ փոխեցի-փոխեցի և վերջապես հրատարակեցի:

Գրքում  խոսում  ես  այնպիսի  երեւույթների  մասին, ինչպիսիք են արտագաղթը, կաշառակերությունը,  ամենաթողությունը,  կեղծված  ընտրությունները եւ այլն:  Ի՞նչ ես կարծում,  որևէ  բան կփոխվի՞  հասարակական կյանքում:

-Չեմ հավատում, որ ինչ-որ  բան կփոխվվի: Ես չեմ գրել, որ ինչ-որ բան փոխվի: Ես էլ գիրք կարդալուց չեմ կարդում, որ ինչ-որ բան փոխվի, պարզապես ժամանակ եմ անցկացնում: Ասում են չէ՞. «Գիրքը պետք է դաստիարակի»: Ինչո՞ւ պետք է գիրքը դաստիարարակի:

Այդ դեպքում ի՞նչը պետք է դաստիարակի:

-Այս գրքո ՞ ւմ:

Ոչ, խոսքը ընդհանրապես գրքի մասին է:

-Մարդը պետք է փոքրուց  դաստիարակվի: Այ էս վիճակը որ տեսնում ենք, փոքր ժամանակ չդաստիարակված մարդու արդյունքն է:

Ինչ-որ անհատ, ինչ-որ ստեղծագործություն չի կարող որևէ բան փոխել: Աշխարհում չի եղել մեկը, որ գրի ու  ինչ-որ բաներ փոխի:

Ինչ ես կարծում, ներկայիս հասարակությունը սեր ունի՞ դեպի գիրքը և, քո կարծիքով,  գերադասում են երիտասարդ, թե՞   ավագ սերնդի ստեղծագործությունները:

Օրինակ ես գրախանութում հերթ եմ կանգնում: Չեմ հետևում, թե ինչ են շատ կարդում, ինչը` քիչ: Հիմնականում մասնագիտական գրականություն են գնում:

Ինչ վերաբերում է երիտասարդ կամ ավագ սերնդի գրքերին, ապա իմ կարծիքով առավելությունը տալիս են  երիտասարդ ստեղծագործողներին:

Բայց, ավագ սերունդ ասելով  ի՞ նչ ի նկատի ունեք, ներկայիս գրողները:

Այո:

Ես չեմ ճանաչում:

Մի՞ թե: Իսկ Գրողների միությունում այնքան հրաշալի գրողներ կան…

-Ես Բաղրամյան փողոցով նույնիսկ չեմ էլ քայլում: 

Ինչո՞ւ

-Գրողների միությանը չեմ մոտենում, չեմ տեսնում: 

Որպես երիտասարդ, ով ստեղծագործում է, ինչ  առաջարկներ ունես Գրողների միությանը, ի՞նչը կփոխեիր:

-Անկեղծ եմ ասում, լուրջ` չգիտեմ ոչինչ: Միայն գիտեմ, որ Միլիտոնյանն է անցել, էլ բան չգիտեմ: Թե ինչի համար են նախագահ ընտրում, ինչ ա անում այդ նախագահը, ինչ ա անում այդ  միությունը: Ոչ ոք չգիտի, իրենք էլ չգիտեն:

Մտնում ես` պաստառ ա կպցրած, գներ են գրված:  Սարքել են հյուրանոցային համալիր, որ փող աշխատեն:

Երբևէ  ԳՄ  անդամ դառնալու ցանկություն ունեցե՞լ ես:

-Բացարձակ…Ի՞նչ է դա ինձ տալու. Ոչինչ…Ոչ ստեղծագործական, ոչ ֆինանսական ինչ-որ բան: Պարզապես ժամանակ է խլելու: Ես ԳՄ մեկ անգամ եմ մտել: Առաջին հարկում լամինացիա, պատճենահանման կետ էր…Հենց մտնում ես մուտքը` դա ես տեսնում: Սա անլուրջ է:

Իսկ ստեղծագործություններդ ո՞ւմ ես ցույց տալիս և ինչպե՞ս ես ընդունում հնչեցված քննադատությունները:

-Քննադատությանը նորմալ եմ վերաբերվում: Բայց խոսքը գրաքննադատների քննադատության մասին չէ: Նրանք միայն խոսում են, չեն քննադատում: Հիշում եմ, առաջին գիրքս որ տպագրեցի 2007 թվականին, մի  գրաքննադատ կար` անուն-ազգանունը չեմ հիշում, կարդաց-կարդաց ու ասաց.

-Էլ չգրես:

Բա գրաքննադատր 20 տարեկան երիտասարդին նման բան կասե՞ ր: Դրա համար լուրջ չեմ վերաբերվում: Օրինակ գրքումս փոփոխություններն արել եմ ընկերներիս խորհրդով:

Ընկերները գրական ասպարեզի՞ ց են:

-Ոչ:  Աշխատում եմ գրական ասպարեզից ոչ ոքի հետ ընկերություն չանել:

Պատճա՞ ռը:

-Պարզ պատճառով: Գրական ասպարեզ չկա:

Իսկ ինչի՞ հետ է կապված քո ստեղծագործություններում առկա կոպիտ, գուցե նաև գռեհիկ բառերի գործածումը:

-Կոպի՞տ: Գուցե 2007 թվականին այն կոմերցիա էր, լավ գիրք էինք վաճառում այդ 18+-ով: Եթե առաջ օգտագործում էի, հիմա, հակառակը, աշխատում եմ չօգտագործել:

«Որբանոց»-ում խոսում ես սերունդների մասին, որ մոմի լույսի ներքո են մեծացել: Հիմա մոմի լույս, թե՞…

-Չէ, նորմալ, ամեն ինչը տեղը տեղին: Բայց, գիտեք ոնց է, մոմի լույսն այն տարիներն էին, որ ոչ մի բան չկար անելու, ստիպված գիրք էինք կարդում: Օրինակ, ձմեռը գիշերը ժամը 8-ից հետո ի՞նչ անեինք: Հեռուստացույց չկար, համակարգիչ չկար, լույս չկար…

Գիրք էինք կարդում, դրա համար առողջ կորիզ է մնացել:  Իսկ հիմա չեն կարդում, քանի որ, ըստ իս, ամեն ինչ կա: Հիմա աղջիկս երկու տարեկան է և վախենում եմ, որ նա գիրք չկարդա:

Ի վերջո, «Որբանոց»-ի ց դուրս գալու համար մեզ ի՞նչ է անհրաժեշտ:

-Հասարակությունը պետք է փոխի իր մտածելակերպը: Եթե մի բանի համար պայքարում է, ապա միտինգով չսահմանափակվի: Այսքան ժամանակ չեմ տեսել, որ այս երկրում ինչ-որ շարժում ինչ-որ բան փոխի: Այսօր ոչ ոք չի կարող դուրս գալ հասարակարգի դեմ, չի կարող միտինգից հետո ինչ-որ բան անել: Պայքար ասելով պետք է ցույցից այն կողմ հասկանանք: Ցույցը հին է:

Տեղեկացնենք, որ  «Որբանոց» վեպի շնորհանդեսը տեղի կունենա այսօր` ժամը 18:00-ին, White crow ակումբում (Պուշկինի 43):

Անի Կարապետյան